Η Ιστορία του Ταρώ

Είναι κάρτες που κάνουν θαύματα...

Τα Ταρώ δεν είναι μια συνηθισμένη τράπουλα.
Είναι κάρτες που κάνουν θαύματα.
Πέρα από τη μαντική τους διάσταση, αναφέρονται σε πανάρχαιες φιλοσοφικές έννοιες, ερμητικό εσωτερισμό, αρχετυπικά σύμβολα.
Μέσα από κάποια άγνωστη δύναμη που υπάρχει σε αυτά τα χαρτιά, μαθαίνουμε πολλά για το πώς μπορούμε να πορευτούμε καλύτερα στη ζωή μας. Οι κάρτες αυτές είναι οι πύλες που παραπέμπουν στα κρυφά μονοπάτια της σκέψης και η μελέτη τους οδηγεί στην ενδοσκόπηση και στην αυτογνωσία. Το Ταρώ κουβαλάει μέσα του όλη τη γνώση του κόσμου. Με ένα άνοιγμα των καρτών, ο μελετητής έχει μπροστά του όλη την αλήθεια κι αν έχει μάτια να δει αυτή την αλήθεια, θα μείνει άναυδος από την ακρίβεια, την λεπτομέρεια και τις πιο λεπτές αποχρώσεις συμβάντων και συναισθημάτων που ξεδιπλώνονται με ένα μαγικό τρόπο. Τα σύμβολα που χρησιμοποιεί το Ταρώ, είναι η γλώσσα του υποσυνείδητου, που αν την κατανοήσεις σωστά, ανοίγεις την πόρτα στις αθέατες περιοχές της ψυχής. Γιατί αυτές οι κάρτες μιλάνε κι όποιος έχει αυτιά ακούει!

Η Ιστορία του Ταρώ
Η προέλευση τους χάνεται στα βάθη των αιώνων. Κανείς δε ξέρει με ακρίβεια από πού και πότε προέρχονται. Ας ξεκινήσουμε με την προέλευση του ονόματος Ταρώ. Σε όλες τις ξένες γλώσσες το ονομάζουν Tarot, εκτός από τα ιταλικά που το λένε Tarocco. Μια πιθανότητα είναι ότι η ονομασία αυτή μπορεί να δόθηκε στο Βυζάντιο, από εκείνους που είχαν αρχίσει να συμβουλεύονται αυτά τα χαρτιά, να «τα ρωτούν». Οι Φράγκοι ακούγοντας τους μυημένους να λένε «Τα ρωτώ», νόμισαν πως αυτό είναι το όνομα της τράπουλας: Τ α ρ ω τ ώ. Έκοψαν το τελικό «Ω» κι ένωσαν τις δύο λέξεις, με αποτέλεσμα να προκύψει η ονομασία Tarot. Και οι Βενετσιάνοι που είχαν τότε στενή σχέση με το Βυζάντιο, μετατρέψανε το τελικό Τ σε Κ, με αποτέλεσμα το «Τ α ρ ω τώ» να γίνει Tarocco, και τα χαρτιά της τράπουλας Tarocchi.
Κάποιοι άλλοι υποθέτουν ότι η ονομασία Ταρώ προέρχεται από το αιγυπτιακό ta-rosh, που σημαίνει «ο βασιλικός δρόμος». Άλλη πιθανότητα είναι να προέρχεται από τον αναγραμματισμό της Ιταλικής λέξης ROTA που σημαίνει ο τροχός της τύχης. Άλλοι ισχυρίζονται πως έχει σχέση με την Τ ο ρ ά, τον νόμο της εβραϊκής Καμπάλα. Ενώ υπάρχει και η εικασία πως η ονομασία οφείλεται στο όνομα του Αιγύπτιου Θεού της μαγείας Θωθ ή Τωθ, συνδέοντας έτσι τα Ταρώ με τα μυστήρια των ιερέων της Αιγύπτου. Υπάρχει και η θεωρία πως η τράπουλα έχει τόπο καταγωγής την Κίνα, όπου η τυπογραφία εκεί ήταν παλιά εφεύρεση.
Τα πρώτα χαρτονομίσματα στον κόσμο τυπώθηκαν εκεί, στη δυναστεία των Ταγκ (618-908 μ.Χ.). Ακολούθησε μια σειρά τυπωμένων χαρτιών με διάφορες παραστάσεις, πράγμα εύκολο για τους Κινέζους αλλά αδιανόητο για τους Ευρωπαίους εκείνη την εποχή. Η θεωρία αυτή λέει ότι από την Κίνα το Ταρώ πέρασε στην Ινδία κι όταν 4 ή 6 αιώνες αργότερα, πραγματοποιήθηκαν τα πρώτα ταξίδια εξερευνητών στην Άπω Ανατολή, οι κάρτες πέρασαν προς το Βυζάντιο και μετά στην Ευρώπη, ενώ στην Ισπανία τα έφεραν οι Άραβες κατακτητές, που είχαν δοσοληψίες με Ινδία και Κίνα. Άλλοι συνδέουν τα Ταρώ με την Ινδία, γιατί βρίσκουν μεγάλη αντιστοιχία της εικοστής πρώτης κάρτας της Μεγάλης Αρκάνας, που ονομάζεται «ο Κόσμος», με την Βουδιστική «μαντάλα», μια γραφική παράσταση του Κόσμου, στην οποία εικονίζονται συμβολικά οι δυνάμεις του σύμπαντος.

Ταρώ και τυπογραφία
Τα πρώτα Ταρώ που κυκλοφόρησαν στην Ευρώπη ήταν ζωγραφισμένα στο χέρι, από εξαίρετους συχνά καλλιτέχνες που τα προόριζαν για βασιλιάδες και πρίγκιπες. Με τη διάδοση της τυπογραφίας, οι συμβολικές απεικονίσεις τυπώνονταν με σφραγίδες χαραγμένες σε ξύλο. Κλασικό παράδειγμα είναι το Ταρώ της Μασσαλίας, που κυκλοφόρησε στα μέσα του ΙΕ’ αιώνα με βάση το παλιό Tarocco της Βενετίας. Βαθμιαία κυκλοφόρησαν διάφορες εκδόσεις με παραλλαγές στα σχέδια των καρτών, που απέβλεπαν σε πιο καλλιτεχνική εμφάνιση. Είναι εκπληκτικό ότι μέσα σε μια περίοδο τόσων χρόνων μέχρι σήμερα, τα αινιγματικά αυτά σύμβολα διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό το αρχικό τους σχέδιο, και η υπέροχη αυτή τράπουλα έφτασε ως εμάς αναλλοίωτη.

Αναβίωση του Ταρώ
Μέχρι το δέκατο όγδοο αιώνα το Ταρώ θεωρείται απλώς σαν απομεινάρι μιας βάρβαρης εποχής, μέχρι που το 1781, ο Κουρ ντε Ζεμπελέν, Γάλλος μελετητής και ελευθεροτέκτονας, εκδίδει το έργο Ο Πρωτόγονος Κόσμος όπου επιβεβαιώνει την αιγυπτιακή προέλευση του Ταρώ λέγοντας: «Αν κανείς ακούσει τη δήλωση ότι υπάρχει ακόμα σήμερα ένα έργο των Αιγυπτίων, ένα από τα βιβλία που σώθηκαν από τις φλόγες που καταστρέψανε τις έξοχες βιβλιοθήκες τους, ένα βιβλίο που περιέχει τις πιο γνήσιες δοξασίες τους πάνω σε ενδιαφέροντα θέματα, ο καθένας μας θα ανυπομονούσε να γνωρίσει ένα τέτοιο βιβλίο...Αυτό το Αιγυπτιακό βιβλίο μοναδικός επιζών των έξοχων βιβλιοθηκών τους υπάρχει σήμερα, είναι το ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΤΑΡΩ...»
Ο Ζεμπελέν αναγνώρισε ότι τα ιερογλυφικά του Ταρώ, προέρχονταν από τους σοφούς μελετητές της αρχαιότητας, ένα έργο του Ερμή-Θωθ. Ο συγγραφέας Κριστιάν στο έργο του Ιστορία της Μαγείας, μας βάζει να παρακολουθήσουμε μια μύηση στα μυστήρια του Όσιρι, όπου μπαίνουμε στις κρύπτες της Μεγάλης Πυραμίδας της Μέμφιδας, στις οποίες ο μυημένος υφίσταται δοκιμασίες σε έναν διάδρομο του οποίου οι τοίχοι έχουν είκοσι δύο ταμπλώ με ιερογλυφικές εικόνες, όσες είναι και οι κάρτες της Μεγάλης Αρκάνας των Ταρώ, και παρουσίαζαν τη μυστική δοξασία των αρχιερέων. Είναι πολύ δυσάρεστο το ότι αυτός ο διάδρομος είναι άγνωστος στη μελέτη της αιγυπτιολογίας, η οποία δεν έχει φέρει στην επιφάνεια τίποτα από όλη αυτή τη διαδικασία, στην οποία λίγο πριν οι χριστιανοί κάψουν τις βιβλιοθήκες, ο τελευταίος μυημένος τρέχοντας να σωθεί πρόλαβε να πάρει ένα αντίγραφο του ζωγραφισμένου τοίχου. Οι ιδέες από τις οποίες εμπνεύστηκε το Ταρώ είναι απίστευτα αρχαίες, κι έχουν εκφραστεί διαφορετικά, ανάλογα με την εποχή.

Δομή του Ταρώ
Το Ταρώ αποτελείται από δύο Αρκάνες, τη Μεγάλη Αρκάνα που περιλαμβάνει είκοσι δύο κάρτες με τις ιερογλυφικές φιγούρες που λειτουργούν σαν αρχέτυπα, και τη Μικρή Αρκάνα που συνίσταται από πενήντα έξι κάρτες, από τις οποίες προέρχεται η κλασσική τράπουλα με την οποία παίζουμε χαρτιά, κι αποτελείται από τέσσερις κατηγορίες, που η καθεμία έχει δέκα κάρτες, αριθμημένες από το ένα μέχρι το δέκα, και τέσσερα εικονογραφημένα χαρτιά με τα εξής ονόματα: Ρήγας, Ντάμα, Βαλές και Ιππότης. Τα σύμβολα στη Μικρή Αρκάνα είναι: οι Κούπες, οι οποίες παριστάνονται με ποτήρια, τα Μπαστούνια με ραβδιά και λίγα πράσινα φυτρωμένα φύλλα επάνω τους, τα Σπαθιά με ζωγραφισμένα καμπύλα σπαθιά, και τα Δηνάρια ή Πεντάκτινα με στρογγυλά νομίσματα.

Ταρώ και Τράπουλα
Όπως θα προσέξατε, για το σύνολο των χαρτιών του Ταρώ, δεν μεταχειριζόμαστε τον όρο "τράπουλα", αλλά "Αρκάνα". Ο ορισμός αυτός έχει επικρατήσει για τον διαχωρισμό των δύο ειδών χαρτιών, των χαρτοπαικτικών και των μαντικών. Η λέξη "τράπουλα" προέρχεται από την ιταλική λέξη "trappola" και σημαίνει παγίδα, υπονοώντας ότι ο κάθε χαρτοπαίκτης στήνει μια παγίδα στον αντίπαλο του για να τον κερδίσει. Ενώ η λέξη Αρκάνα (από το λατινικό "Arcanum"), σημαίνει απόκρυφη ή εσωτερική γνώση, υποδηλώνοντας τη μαγική ιδιότητα των καρτών αυτών-ξέρουμε πόσο ζηλότυπα κρατούσαν οι παλιοί μύστες τα μυστικά τους- και ταυτόχρονα την κρυφή τους χρησιμοποίηση, ύστερα από τη συστηματική δίωξη της πολιτείας και της εκκλησίας εναντίον τους κατά τον Μεσαίωνα.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Μεγάλη Αρκάνα αντιπροσωπεύει τον Μακρόκοσμο, το πνεύμα, την ψυχή και τις αόρατες εκδηλώσεις του θείου, ενώ η Μικρή Αρκάνα αντιπροσωπεύει τον Μικρόκοσμο, το ορατό τμήμα της φύσης, την ύλη, τον άνθρωπο και τις εγκόσμιες ιδιότητες. Η κάθε κάρτα είναι ένα μονοπάτι, μια ατραπός όπως λέγανε οι αρχαίοι, που ο μυημένος έπρεπε να κατανοήσει βήμα-βήμα. Η κάθε ατραπός συνδέεται με αρχαίες φιλοσοφικές έννοιες, που κρατάνε από την αρχαιότητα κι αντιστοιχεί σε αριθμούς, αστρολογία, πλανήτες και ζώδια, αλχημιστικά σχήματα και χρώματα, μυστικιστικά σύμβολα από Αρχαία Ελλάδα, ερμητικό Χριστιανισμό και εβραϊκή Καμπάλα.

Ταρώ και Σημίτες
Αυτό που μας κάνει εντύπωση στα Ταρώ, είναι ότι η Μεγάλη Αρκάνα αποτελείται από είκοσι δύο κάρτες, όσα ακριβώς είναι και τα γράμματα του εβραϊκού αλφάβητου. Ξέρουμε ότι οι ιερείς της Ιερουσαλήμ συνήθιζαν να συμβουλεύονται το χρησμό των "Ουρίμ" και "Τουμίμ" με την βοήθεια των "Τεραφίμ", δηλαδή των αναπαραστάσεων ή ιερογλυφικών. Ο μύστης Ελιφάς Λεβί αναφέρει ότι όταν η κυριαρχία του ιερατείου έφτασε στο τέλος της, όταν το ιερό βεβηλώθηκε κι ο ναός καταστράφηκε, τότε τα μυστήρια του "Εφόδ" και των "Τεραφίμ" δεν χαράσσονταν πια πάνω σε χρυσό και σε πολύτιμες πέτρες, αλλά γράφηκαν ή μάλλον χαράχτηκαν από λίγους σοφούς καμπαλιστές πάνω σε απλά χαρτιά τα οποία πάντα η επίσημη Εκκλησία υποψιαζόταν ότι περιέχουν το επικίνδυνο κλειδί των μυστηρίων της.

Επίλογος
Τα Ταρώ, των οποίων οι φιλοσοφικοί καλλιτέχνες θα μπορούσαν να κατάγονται από την Ελλάδα, αν σκεφτούμε πόσο πολύ τα σύμβολα τους έχουν να κάνουν με χρώματα και με μορφές, κάτι που αντιστοιχεί στους Έλληνες περισσότερο κι όχι στη σημιτική φυλή η οποία συνδέει τις υποθέσεις της με γεωμετρικά σχήματα κι αριθμούς, συνδέουν τον κόσμο της ύλης με τον κόσμο του πνεύματος και αυτός που ασχολείται μαζί τους ανακαλύπτει νοήματα και σημασίες πέρα από τις δυνατότητες της σκέψης. Μεγάλοι ψυχολόγοι και συγγραφείς αντιμετώπισαν με μεγάλο σεβασμό τα σύμβολα του Ταρώ, και την σχέση του με τις υποσυνείδητες διεργασίες του μυαλού.
Ο καθένας που θα επιδοθεί στη μελέτη αυτών των καρτών μπορεί να μάθει να τα διαβάζει, όμως μόνο εκείνοι που είναι προικισμένοι με ψυχικές και παραψυχολογικές ικανότητες μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στην κατανόηση τους. Κι όπως είπε κι ο Ελιφάς Λεβί, το Ταρώ είναι ένα μοναδικό έργο, δυνατό κι απλό σαν την αρχιτεκτονική των πυραμίδων, το αριστούργημα του ανθρώπινου νου και ένα από τα εκλεκτότερα πράγματα που μας άφησε η αρχαιότητα.

FD

Μαρία Μιχαήλου-Provlepseis.gr 14990 Planet Phones Athens